Natuur en mens centraal in sociaalecologisch concept voor universiteitscampus in Stockholm

Op een voormalig industrieterrein in Stockholm is de eerste “Climate Smart Campus” van Zweden gecreëerd. Albano Campus is na ca. 30 jaar van planning & ontwerp en 8 jaar bouwen compleet. De campus, die onderdak biedt aan twee van de belangrijkste universiteiten van Stockholm, ligt in het nationale koninklijke stadspark en op loopafstand van het centrum.

De unieke ligging van de Albano campus in een park heeft mede gezorgd voor de hoge duurzaamheidsambities van het enorme project. In 1995 is dit gebied aangewezen als nationaal stadspark. Als eerste stadspark in de wereld is dit gebied bij wet beschermd en moeten alle nieuwe ontwikkelingen in het park voldoen aan strenge eisen om de natuurlijke omgeving van het landschap te beschermen.

Doordat grote delen van het 1,5 km lange terrein als sinds de late middeleeuwen koninklijk land is, is het spaarzaam ontwikkeld. Tijdens de industrialisering zijn delen van het Engelse landschapspark opgegeven voor de creatie van een grotere haven, spoorwegen, stations en fabrieken. Tot 2009 was het Albano terrein industrieel, niet passend binnen het nationale stadspark.

In andere delen van het park zijn sinds het begin van de 20e eeuw academische instellingen en musea gevestigd. Er zijn landhuizen, kastelen, tuinen en velden. De transformatie van Albano naar de eerste campus die voldoet aan de Climate Smart standaard van Citylab, was niet zonder controverse en was een langdurig en kostbaar proces. Vandaag is de campus een schitterend voorbeeld van sociaalecologisch bouwen, zoals bij de ontwikkeling van het masterplan is geïntroduceerd.

Het winnende ontwerp voor Albano Campus is gemaakt door een team van architectenbureaus BSK, CCO en Nivå Landschapsarchitecten. Een onderzoeksgroep van het Stockholm Resilience Centre en de architectuurafdeling van de Koninklijk Technologie instituut KTH hebben kennis en ideeën bijgedragen aan het planningsproces, dat is gebaseerd op een sociaalecologisch stadsontwerp. De campus is ontworpen om altijd levendig te zijn, met gebouwen in diverse schaalgroottes en uiteenlopende functies. Wonen, werken en recreëren zijn gemixt en altijd geplaatst in een groene omgeving, die integraal is ontworpen.

Enkele voorbeelden van toegepaste duurzame initiatieven zijn de groene daken met habitatten voor plant- en diersoorten en toegankelijke daktuinen, waar tevens ook zonnepanelen geplaatst zijn. De gebouwen worden verwarmd, gekoeld en voorzien van warm water door middel van geothermie. Daarnaast is er door een wadi grote buffercapaciteit voor stormwater gecreëerd, die leefruimte biedt voor talloze soorten.

Drie moderne voetgangersbruggen verbinden de grote collegegebouwen met de omliggende natuur en overbruggen het waterbekken. Het spijlenhekwerk van deze gestandaardiseerde Bowie-bruggen is op verzoek aangepast en is tevens voorzien van sparingen voor ledverlichting. Ook is doormiddel van opstaande randen rekening gehouden met sneeuwschuivers. De bruggen variëren in lengtes van 10, 13 en 17 meter, en overspannen de lengte in één keer.

Op Albano Campus zijn naast de bruggen meer inrichtingselementen van Streetlife toegepast. De samenhang van de Rough&Ready-productfamilie zorgt voor eenheid in het beeld. Alle zittingen zijn uitgevoerd in 7x15cm balken van FSC 100% gecertificeerd hardhout. Op dakterrassen en verharding zijn Cliffhanger Shrubtubs en Lean Green Circular Benches geplaatst om groen toe te kunnen passen, dat ook verplaatsbaar is.

14.000 gebruikers van zowel het Koninklijk Technologie Instituut als Universiteit Stockholm hebben sinds september 2023 hun intrek genomen op Albano Campus. Nu is het wachten om aan de dier- en plantsoorten af te kunnen lezen of het sociaalecologische concept is geslaagd.